Olijfolie is een plantaardige olie gemaakt van, je raadt het niet, olijven! Olijven zijn de vruchten van de olijfboom. Deze groeit vooral in landen rondom de Middellandse Zee, zoals Marokko, Spanje, Griekenland, Italië, en Palestina. Je kunt deze olie onderverdelen in twee groepen: geraffineerde en ongeraffineerde. En dan heb je ook nog gewone, vierge, en extra vierge olijfolie. Wat is precies het verschil tussen al deze soorten en wat is de beste olijfolie om in te bakken? In dit artikel leggen wij je alles uit over olie van olijven!
Zo wordt de beste olijfolie gemaakt
We vertelden het al in de introductie: olie van olijven wordt gemaakt uit het vruchtvlees en de pitten van de olijf. Afhankelijk van de leeftijd en locatie produceert de boom tussen de 20 tot wel 90 kilo olijven per jaar. Vaak geldt: hoe ouder de boom, hoe meer olijven hij produceert. Er bestaan zelfs uitzonderingen waarbij de boom meer dan 100 kilo olijven produceert. Om je een beeld te geven: voor het maken van 1 à 2 liter olie van olijven heb je ongeveer 5 tot 10 kilo olijven nodig.
Om de beste kwaliteit olijfolie te krijgen moeten olijven precies op het juiste moment geoogst worden. Als ze te vroeg geplukt worden, kunnen de olijven mogelijk geen of te weinig olie bevatten. Maar laat je de olijven te lang hangen, dan kan niet alleen het olievolume toenemen, maar ook de zuurgraad. En daar wordt de olie niet lekkerder van.
Olijven worden tussen oktober en februari geoogst. Het oogsten van de olijven is een zeer arbeidsintensieve klus. Afhankelijk van de locatie wordt dit of met de hand of met geavanceerde machines gedaan. Zodra de olijven geoogst zijn is het belangrijk om haast te maken: de olijven moeten binnen 24 uur worden geperst.
Olijven worden daarom vaak direct na de oogst naar de molen gebracht. Daar worden de olijven gemalen en gekneed. Bij een deel van de olijfboeren wordt het sap vervolgens ook nog gecentrifugeerd; zo scheidt het water zich van de olie, en dan houdt je extra vierge olie van olijven over.
Negentig procent van de geoogste olijven wordt gebruikt voor de productie van olie. Mocht je je afvragen wat er met de overige 10 procent van de olijven gebeurt: deze worden los verkocht. Wist je dat je bij gebana ook heerlijke kalamata olijven kunt kopen? Onze persoonlijke favoriet!
Eigenschappen
Olie van olijven bevat veel onverzadigde vetten. Het is rijk aan omega-9 vetzuren, wat goed is om veroudering van de huidcellen te voorkomen en vertragen. En het heeft een hoog gehalte aan vitamine E, een belangrijke antioxidant dat onze bloedvaten, cellen, ogen, organen, en weefsel beschermt. Daarnaast is deze olie ook een bron van vitamine K, deze vitamine is nodig voor de opbouw van de eiwitten die verantwoordelijk zijn voor een normale bloedstolling, en voor de vorming van onze botten. De kleur van olie van olijven hangt af van welke olijven er gebruikt zijn. De kleur zegt in principe dus weinig over de kwaliteit. Olie van olijven wordt niet alleen gebruikt om eten klaar te maken en op smaak te brengen, maar ook in huidverzorgingsproducten en als haarverzorging.
Verschillende soorten
- Geraffineerde olijfolie: Voor deze olijfolie worden onzuiverheden uit de olie gehaald door verhitting en afkoeling. Dit zorgt ervoor dat de olie egaal van structuur is. Hierdoor heeft het vrijwel geen smaak en kleur, en zijn er ook geen antioxidanten meer aanwezig. Voor deze olijfolie worden vaak de wat slechtere olijven gebruikt. De prijs van deze olijfolie ligt daarom ook lager.
- Gewone olijfolie: Ook wel ‘pure’ olie van olijven genoemd. Dit is een mengsel van geraffineerde en ongeraffineerde olijfolie. Deze olie heeft vrijwel geen kleur en weinig smaak. Het is daarom niet geschikt als smaakmaker in bijvoorbeeld salades, maar wel om groente in te bakken. Of bijvoorbeeld die lekkere plantaardige burger.
- Vierge olijfolie: Deze olie wordt op dezelfde manier geperst als de ‘extra vierge’ olijfolie, het behoort daarmee ook tot de ongeraffineerde olies. Bij de bereiding van deze olie worden ook geen chemicaliën of warmte gebruikt, maar er zijn minder regels verbonden aan het persingsproces. Het grootste verschil tussen extra vierge en vierge olie van olijven? Vierge olijfolie mag een zuurgraaf van 3 procent hebben, de zuurgraaf van extra vierge ligt onder de 1 procent. De smaak van vierge olijfolie is iets minder vol, maar nog steeds erg lekker.
- Extra vierge olijfolie: Alleen de allerbeste olie van olijven mag de titel ‘extra vierge’ dragen. Dit betekent letterlijk: extra maagdelijk, puur natuur. Extra vierge olijfolie moet aan strenge eisen voldoen: de olie moet van de eerste koude persing zijn en niet behandeld zijn met chemicaliën of warmte bij de persing. De zuurgraad moet onder de 0,8 procent liggen. Extra vierge olijfolie is goudgroen van kleur en heeft een volle, peperachtige smaak. Deze olie bevat veel vitaminen en mineralen. Het zal je niets verbazen: de prijs van extra vierge olijfolie ligt doorgaans wat hoger dan die van gewone olie van olijven.
Gebruik
Je kunt dus het beste gewone of pure olijfolie gebruiken om je maaltijden in te bereiden en vierge en/of extra vierge olijfolie om over je maaltijden te serveren. Wat is jouw favoriete dressing met olijfolie? Uiteraard kun je olijfolie ook op andere manieren gebruiken bij je eten. Heb je een lekker brood gebakken? Dan is extra vierge olijfolie heerlijk om je brood in te dippen! Beetje za’atar erbij, en klaar is je borrelsnack.
Belangrijk: wil je iets frituren, zoals bijvoorbeeld falafelballetjes, kies dan voor een ander soort olie zoals zonnebloemolie of speciale frituurolie. Olie van olijven is niet geschikt om tot zo’n hoge temperatuur te verhitten.
Hoe bewaar je olie van olijven het beste?
Dat is heel simpel: op een donkere, koele plaats. Dus niet vlak naast je kookplaat. Eenmaal geopend, moet je je olijfolie binnen 9 maanden gebruiken. Licht en zuurstof kunnen de structuur van olijfolie beschadigen, en de smaak en eigenschappen aantasten. Wil je goed voor je olijfolie zorgen? Giet de olijfolie dan uit de bus of grotere fles over in een oliekaraf of kleinere glazen fles. Hiervoor kun je het beste een trechter gebruiken om ongelukjes te voorkomen. Bewaar de oliekaraf of glazen fles op een donkere plaats, en vul bij als deze leeg is.
Tot slot: wist jij dat er vaak gesjoemeld wordt met deze olie? Zo worden bijvoorbeeld verschillende soorten met elkaar vermengd, klopt het land van herkomst niet altijd of wordt iets verkocht als extra vergine olijfolie terwijl het dat niet is. Gelukkig heb je daar bij gebana geen last van. Als je olijfolie bij gebana koopt, weet je zeker dat dit olijfolie van zeer goede kwaliteit is, en dat deze afkomstig is van boeren die een eerlijke prijs betaald krijgen voor hun producten. Bovendien gaat voor elke verkochte liter olie uit Palestina €1,80 extra naar lokale landbouw-, medische en sociale projecten. Zo koop je niet alleen heerlijke olijfolie voor jezelf, maar steun je de boeren ook!
Dit artikel is geschreven in samenwerking met gebana. Voor meer info: lees mijn disclaimer.
